- ହୋମ୍ »
- ଓଡ଼ିଶା ନ୍ୟୁଜ୍ »
- ଟ୍ରେଣ୍ଡିଙ୍ଗ »
- Budget 2023: ୟୁନିୟନ ବଜେଟ କଣ? ପ୍ରତି ବର୍ଷ କାହିଁକି ପଡ଼େ ଏହାର ଆବଶ୍ୟକ; ଜାଣନ୍ତୁ
Budget 2023: ୟୁନିୟନ ବଜେଟ କଣ? ପ୍ରତି ବର୍ଷ କାହିଁକି ପଡ଼େ ଏହାର ଆବଶ୍ୟକ; ଜାଣନ୍ତୁ
Budget 2023: ବଜେଟ୍ ବିଷୟରେ, ଆମ ମନରେ ଅନେକ ସମୟରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଆସେ ଯେ କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟ୍ କ’ଣ ଏବଂ ଏହା ପ୍ରତିବର୍ଷ କାହିଁକି ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ? ଆସନ୍ତୁ ଆଜି ଜାଣିବା ଏହା ବିଷୟରେ କିଛି ଖାସ୍ କଥା...
ଜାଣନ୍ତୁ ୟୁନିୟନ ବଜେଟ କଣ
News18 Odia Digital
Budget 2023: ୟୁନିଅନ୍ ବଜେଟ୍ (Budget) କିଛି ଅଲଗା ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହାକୁ ହି ସାଧାରଣ ବଜେଟ କୁହାଯାଏ। ଏହା କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଉପସ୍ଥାପିତ ହୁଏ ଏବଂ ଏହା ସମଗ୍ର ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ, ତେଣୁ ଏହାକୁ ୟୁନିୟନ୍ ବଜେଟ୍ (Union Budget) କୁହାଯାଏ।
କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟରେ ସରକାର ଏକ ବର୍ଷର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଆକାଉଣ୍ଟ ଉପସ୍ଥାପନ କରିନ୍ତି। ସରଳ ଶବ୍ଦରେ, ଏକ କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟ୍ ହେଉଛି ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ରାଜସ୍ୱ ଏବଂ ବ୍ୟୟର ଏକ ଆକଳନ, ଯାହା ସାଧାରଣତଃ ଏକ ବର୍ଷ ରହିଥାଏ।
ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାରେ ଏହା କୁହାଯାଇପାରେ ଯେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଦେଶର ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟକୁ କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଛନ୍ତି। ଦେଶର କେତେ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ ଏବଂ କେଉଁଠାରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବାକୁ ଯାଉଛି ତାହା ଏଥିରେ କୁହାଯାଇଛି।
ଦେଶର ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଯୋଜନା କ’ଣ? ବିକାଶ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଯୋଜନା କ’ଣ? ଏହି ସମସ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଏଥିରେ ମିଳିଥାଏ। ବଜେଟରେ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଅଂଶ ଅଛି।
ଗୋଟିଏ ହେଉଛି କ୍ୟାପିଟାଲ ବଜେଟ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ହେଉଛି ରାଜସ୍ୱ ବଜେଟ୍। ଭାରତରେ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ଏପ୍ରିଲ ୧ରୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ୩୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସରକାର ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ଆରମ୍ଭ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୟୁନିୟନ ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ହୁଏ।
କ୍ୟାପିଟାଲ ବଜେଟର ମାନେ କଣ?
କ୍ୟାପିଟାଲ ବଜେଟ୍ ମଧ୍ୟ ସାଧାରଣ ବଜେଟର ଏକ ଅଂଶ, ଯେଉଁଥିରେ ପୁଞ୍ଜି ରସିଦ ଏବଂ ସରକାରଙ୍କ ଦେୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଯଦି ସରକାର ବିଦେଶୀ ସରକାର ଏବଂ ଆରବିଆଇରୁ ଋଣ ନିଅନ୍ତି, ତେବେ ଏହାକୁ କ୍ୟାପିଟାଲ ରସିଦ କୁହାଯାଏ। ଯନ୍ତ୍ରପାତି, କୋଠା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁବିଧା, ଶିକ୍ଷା ଇତ୍ୟାଦିର ବିକାଶ ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ପୁଞ୍ଜି ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ। ଯଦି ବଜେଟରେ ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟୟ ରାଜସ୍ୱ ରସିଦ ଅତିକ୍ରମ କରେ, ତେବେ ଏହାକୁ ସରକାରଙ୍କ ରାଜସ୍ୱ ନିଅଣ୍ଟ କୁହାଯାଏ।
ଏହି ଖବର ବି ପଢ଼ନ୍ତୁ: Budget: ଚାଷୀଙ୍କୁ ଉପହାର ଦେବେ ମୋଦି ସରକାର; ପିଏମ କିସାନରେ ଏଥର ୬ ନୁହେଁ ମିଳିବ ୮ ହଜାର ଟଙ୍କା
ରାଜସ୍ୱ ବଜେଟ୍ କ’ଣ?
ରାଜସ୍ୱ ବଜେଟ୍ ମଧ୍ୟ ସାଧାରଣ ବଜେଟର ଦ୍ୱିତୀୟ ଭାଗ। ସରକାରଙ୍କ ରାଜସ୍ୱ ରସିଦ ଏବଂ ଖର୍ଚ୍ଚ ରାଜସ୍ୱ ବଜେଟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ। ଯାହାକୁ ସାଧାରଣ ଭାଷାରେ କୁହାଯାଏ ଯାହା ସରକାର କେତେ ରାଜସ୍ୱ ପାଇଛନ୍ତି। ରାଜସ୍ୱ ରସିଦ ମଧ୍ୟ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର।
ଏଥିରେ, ପ୍ରଥମ ଟିକସଯୋଗ୍ୟ ଆୟ ଏବଂ ଦ୍ୱିତୀୟଟି ଅଣ-ଟିକସଯୋଗ୍ୟ ଆୟ। ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟୟ ହେଉଛି ସରକାରଙ୍କ ଦୈନନ୍ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଏବଂ ଦେଶର ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯାଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ସେବା ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ। ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟୟରେ ସରକାର କେଉଁଠାରେ ବିନିଯୋଗ କରିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି କିମ୍ବା ଏହାର ଯୋଜନା କ’ଣ ବୋଲି ସରକାର ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ କୁହନ୍ତି। ଏଥିପାଇଁ ସେ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ର ଚୟନ କରନ୍ତି ଏବଂ ତା’ପରେ ସେମାନଙ୍କ ଖର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ ବଜେଟ୍ ବଣ୍ଟନ କରନ୍ତି।
Budget 2023: ୟୁନିଅନ୍ ବଜେଟ୍ (Budget) କିଛି ଅଲଗା ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହାକୁ ହି ସାଧାରଣ ବଜେଟ କୁହାଯାଏ। ଏହା କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଉପସ୍ଥାପିତ ହୁଏ ଏବଂ ଏହା ସମଗ୍ର ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ, ତେଣୁ ଏହାକୁ ୟୁନିୟନ୍ ବଜେଟ୍ (Union Budget) କୁହାଯାଏ।
କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟରେ ସରକାର ଏକ ବର୍ଷର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଆକାଉଣ୍ଟ ଉପସ୍ଥାପନ କରିନ୍ତି। ସରଳ ଶବ୍ଦରେ, ଏକ କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟ୍ ହେଉଛି ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ରାଜସ୍ୱ ଏବଂ ବ୍ୟୟର ଏକ ଆକଳନ, ଯାହା ସାଧାରଣତଃ ଏକ ବର୍ଷ ରହିଥାଏ।
ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାରେ ଏହା କୁହାଯାଇପାରେ ଯେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଦେଶର ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟକୁ କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଛନ୍ତି। ଦେଶର କେତେ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ ଏବଂ କେଉଁଠାରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବାକୁ ଯାଉଛି ତାହା ଏଥିରେ କୁହାଯାଇଛି।
ଦେଶର ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଯୋଜନା କ’ଣ? ବିକାଶ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଯୋଜନା କ’ଣ? ଏହି ସମସ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଏଥିରେ ମିଳିଥାଏ। ବଜେଟରେ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଅଂଶ ଅଛି।
ଗୋଟିଏ ହେଉଛି କ୍ୟାପିଟାଲ ବଜେଟ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ହେଉଛି ରାଜସ୍ୱ ବଜେଟ୍। ଭାରତରେ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ଏପ୍ରିଲ ୧ରୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ୩୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସରକାର ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ଆରମ୍ଭ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୟୁନିୟନ ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ହୁଏ।
କ୍ୟାପିଟାଲ ବଜେଟର ମାନେ କଣ?
କ୍ୟାପିଟାଲ ବଜେଟ୍ ମଧ୍ୟ ସାଧାରଣ ବଜେଟର ଏକ ଅଂଶ, ଯେଉଁଥିରେ ପୁଞ୍ଜି ରସିଦ ଏବଂ ସରକାରଙ୍କ ଦେୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଯଦି ସରକାର ବିଦେଶୀ ସରକାର ଏବଂ ଆରବିଆଇରୁ ଋଣ ନିଅନ୍ତି, ତେବେ ଏହାକୁ କ୍ୟାପିଟାଲ ରସିଦ କୁହାଯାଏ। ଯନ୍ତ୍ରପାତି, କୋଠା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁବିଧା, ଶିକ୍ଷା ଇତ୍ୟାଦିର ବିକାଶ ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ପୁଞ୍ଜି ବ୍ୟୟ କୁହାଯାଏ। ଯଦି ବଜେଟରେ ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟୟ ରାଜସ୍ୱ ରସିଦ ଅତିକ୍ରମ କରେ, ତେବେ ଏହାକୁ ସରକାରଙ୍କ ରାଜସ୍ୱ ନିଅଣ୍ଟ କୁହାଯାଏ।
ଏହି ଖବର ବି ପଢ଼ନ୍ତୁ: Budget: ଚାଷୀଙ୍କୁ ଉପହାର ଦେବେ ମୋଦି ସରକାର; ପିଏମ କିସାନରେ ଏଥର ୬ ନୁହେଁ ମିଳିବ ୮ ହଜାର ଟଙ୍କା
ରାଜସ୍ୱ ବଜେଟ୍ କ’ଣ?
ରାଜସ୍ୱ ବଜେଟ୍ ମଧ୍ୟ ସାଧାରଣ ବଜେଟର ଦ୍ୱିତୀୟ ଭାଗ। ସରକାରଙ୍କ ରାଜସ୍ୱ ରସିଦ ଏବଂ ଖର୍ଚ୍ଚ ରାଜସ୍ୱ ବଜେଟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ। ଯାହାକୁ ସାଧାରଣ ଭାଷାରେ କୁହାଯାଏ ଯାହା ସରକାର କେତେ ରାଜସ୍ୱ ପାଇଛନ୍ତି। ରାଜସ୍ୱ ରସିଦ ମଧ୍ୟ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର।
ଏଥିରେ, ପ୍ରଥମ ଟିକସଯୋଗ୍ୟ ଆୟ ଏବଂ ଦ୍ୱିତୀୟଟି ଅଣ-ଟିକସଯୋଗ୍ୟ ଆୟ। ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟୟ ହେଉଛି ସରକାରଙ୍କ ଦୈନନ୍ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଏବଂ ଦେଶର ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯାଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ସେବା ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ। ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟୟରେ ସରକାର କେଉଁଠାରେ ବିନିଯୋଗ କରିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି କିମ୍ବା ଏହାର ଯୋଜନା କ’ଣ ବୋଲି ସରକାର ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ କୁହନ୍ତି। ଏଥିପାଇଁ ସେ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ର ଚୟନ କରନ୍ତି ଏବଂ ତା’ପରେ ସେମାନଙ୍କ ଖର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ ବଜେଟ୍ ବଣ୍ଟନ କରନ୍ତି।
ନ୍ୟୁଜ୍ ୧୮ ଓଡ଼ିଆରେ ବ୍ରେକିଙ୍ଗ୍ ନ୍ୟୁଜ୍ ପଢ଼ିବାରେ ପ୍ରଥମ ହୁଅନ୍ତୁ| ଆଜିର ସର୍ବଶେଷ ଖବର, ଲାଇଭ୍ ନ୍ୟୁଜ୍ ଅପଡେଟ୍, ନ୍ୟୁଜ୍ ୧୮ ଓଡ଼ିଆ ୱେବସାଇଟରେ ସବୁଠାରୁ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ଖବର ପଢ଼ନ୍ତୁ ।
