କଥକ ସମ୍ରାଟ ବିରଜୁ ମହାରାଜଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ; ପାଇଥିଲେ ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ ପୁରସ୍କାର

News18 Odia Digital

Pandit Birju Maharaj Passed Away: ପ୍ରସିଦ୍ଧ କଥକ ନୃତ୍ୟଶିଳ୍ପୀ ପଣ୍ଡିତ ବିରଜୁ ମହାରାଜଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଛି। ହୃଦଘାତରେ ପୀଡିତ ହେବା ପରେ ପଦ୍ମଭୂଷଣ ପାଇଥିବା ୮୩ ବର୍ଷୀୟ ବିରଜୁ ମହାରାଜ ରବିବାର ଓ ସୋମବାର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ରାତିରେ ଶେଷ ନିଶ୍ୱାସ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ନାତି ସ୍ୱରାଂଶ ମିଶ୍ରା ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ପୋଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମରେ ଏ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ। ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ପୋଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମରେ ଗାୟକ ଅଦନାନ୍ ସାମି ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରିଛନ୍ତି।

ଅଦନାନ୍ ସାମି ସୋସିଆଲ୍ ମିଡ଼ିଆରେ ଲେଖିଛନ୍ତି, ‘‘ମହାନ କଥକ ନୃତ୍ୟଶିଳ୍ପୀ ପଣ୍ଡିତ ବିରଜୁ ମହାରାଜଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ଖବର ଶୁଣି ମୁଁ ଗଭୀର ଦୁଃଖିତ। ଆଜି ଆମେ କଳା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ଅନନ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ହରାଇଛୁ। ସେ ନିଜ ପ୍ରତିଭା ସହିତ ଅନେକ ପିଢ଼ିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଛନ୍ତି।’’

Extremely saddened by the news about the passing away of Legendary Kathak Dancer- Pandit Birju Maharaj ji.
We have lost an unparalleled institution in the field of the performing arts. He has influenced many generations through his genius.
May he rest in peace.🙏🖤#BirjuMaharaj pic.twitter.com/YpJZEeuFjH

— Adnan Sami (@AdnanSamiLive) January 16, 2022

ବିରଜୁ ମହାରାଜଙ୍କ ଜୀବନୀ

ଲକ୍ଷ୍ନୌ ଘରନାର ବିରଜୁ ମହାରାଜ ୧୯୩୮ ଫେବୃଆରୀ ୪ରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ନାମ ପଣ୍ଡିତ ବୃଜ ମୋହନ ମିଶ୍ରା । କଥକ ନୃତ୍ୟଶିଳ୍ପୀ ହେବା ବ୍ୟତୀତ ସେ ଜଣେ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଗାୟକ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ। ବିରଜୁ ମହାରାଜଙ୍କ ପିତା ତଥା ଗୁରୁ ଅଖନ ମହାରାଜ, ମାମୁଁ ଶମ୍ଭୁ ମହାରାଜ ଓ ଲାଚ୍ଛୁ ମହାରାଜ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସିଦ୍ଧ କଥକ ନୃତ୍ୟଶିଳ୍ପୀ ଥିଲେ।

‘ଦେବଦାସ’, ‘ଡେଢ଼ ଇଶ୍କିୟା’, ‘ଉମ୍ରାଓ ଜାନ’ ଓ ‘ବାଜି ରାଓ ମସ୍ତାନୀ’ଙ୍କ ଭଳି ସୁପରଡୁପର୍ ହିଟ୍ ଫିଲ୍ମ ପାଇଁ ବିରଜୁ ମହାରାଜ କୋରିଓଗ୍ରାଫ୍ କରିଥିଲେ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ସେ ସତ୍ୟଜିତ୍ ରାୟଙ୍କ ଫିଲ୍ମ 'ସତରଞ୍ଜ କେ ଖିଲାଡି'ରେ ସଙ୍ଗୀତ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ।

୧୯୮୩ରେ ବିରଜୁ ମହାରାଜଙ୍କୁ ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହା ସହିତ ସେ ସଙ୍ଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ଓ କାଳିଦାସ ସମ୍ମାନ ମଧ୍ୟ ପାଇଛନ୍ତି। ବନାରସ ହିନ୍ଦୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଖାଇରାଗଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ମଧ୍ୟ ବିରଜୁ ମହାରାଜଙ୍କୁ ସମ୍ମାନଜନକ ଡକ୍ଟରେଟ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ। ୨୦୧୨ରେ, ତାଙ୍କୁ ବିଶ୍ୱାରୋପମ୍ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ଡ୍ୟାନ୍ସ କୋରିଓଗ୍ରାଫି ପାଇଁ ଜାତୀୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା। ୨୦୧୬ରେ, ‘ବାଜିରାଓ ମସ୍ତାନୀ’ଙ୍କ ଗୀତ 'ମୋହେ ରଙ୍ଗ ଦୋ ଲାଲ' କୋରିଓଗ୍ରାଫି ପାଇଁ ଏକ ଫିଲ୍ମଫେୟାର ପୁରସ୍କାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା।