World Aids Day Special: ୮ଟି ଗର୍ଭନିରୋଧକ ଔଷଧ ବିଷୟରେ ଜାଣନ୍ତୁ…

News18 Odia Digital

ଗର୍ଭନିରୋଧକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ପ୍ରତିରୋପଣକୁ ରୋକିବା ଦ୍ୱାରା ଗର୍ଭଧାରଣକୁ ରୋକିବା । ଗର୍ଭଧାରଣକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ କେତେକ ପ୍ରକାରର ଗର୍ଭନିରୋଧକ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ ଓ କେତେକ ପ୍ରକାରର ଯୌନ ସଂକ୍ରମଣ ରୋଗ (STI) ରୁ ମଧ୍ୟ ରକ୍ଷା କରାଯାଇଥାଏ । ତେବେ ବିଶ୍ବ ଏଡସ ଦିବସରେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଗର୍ଭନିରୋଧକ ଔଷଧ ବିଷୟରେ...

କଣ୍ଡୋମ (Condoms)

କଣ୍ଡୋମ ଏକମାତ୍ର ପ୍ରକାରର ଗର୍ଭନିରୋଧକ ଯାହାକି ଅଧିକାଂଶ STIରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ ଓ ପ୍ରତିରୋଧ କରିଥାଏ । ଏହି ଗର୍ଭନିରୋଧକ କୌଶଳ ଅନୁରୋଧ ଅନୁଯାୟୀ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇପାରେ, ସହଜରେ ଉପଲବ୍ଧ, ହରମୋନ୍ ମୁକ୍ତ ଓ ସହଜରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ । ପୁରୁଷ ଓ ମହିଳାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯୌନ ତରଳ ସଂକ୍ରମଣରେ ଶାରୀରିକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଭାବରେ କଣ୍ଡୋମ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ମହିଳା କଣ୍ଡୋମ ଯୋନୀରେ ଯୌନ ସମ୍ପର୍କ ପୂର୍ବରୁ ସିଧାସଳଖ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ । ପାରମ୍ପାରିକ ବ୍ୟବହାର ଉପରେ ଆଧାର କରି, ମହିଳା ସଂସ୍କରଣ ପୁରୁଷ ଲାଟେକ୍ସ କଣ୍ଡୋମ ପରି ଦକ୍ଷ ନୁହେଁ ।

ମିଶ୍ରିତ ବଟିକା (Combined pill)

ମୌଖିକ ଗର୍ଭନିରୋଧକ ବଟିକାକୁ ମିଶ୍ରଣ କରି ସାଧାରଣତଃ କେବଳ “ପିଲ୍” ଭାବରେ କୁହାଯାଏ । ଏଥିରେ ଇଷ୍ଟ୍ରୋଜେନ୍ ଓ ପ୍ରୋଜେଷ୍ଟେରନ୍, ଦୁଇଟି ସିନ୍ଥେଟିକ୍ ମହିଳା ହରମୋନ୍ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏହି ହର୍ମୋନ୍ ଗୁଡିକ ସ୍ବାଭାବିକ ଭାବରେ ମହିଳାଙ୍କ ଡିମ୍ବାଣୁରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ବଟିକାର ହରମୋନ୍ ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କ ଗର୍ଭଧାରଣକୁ ବାଧା ଦେଇଥାଏ । ଶୁକ୍ରାଣୁ ପାଇଁ ଏକ ଅଣ୍ଡାରେ ପହଞ୍ଚିବା କିମ୍ବା ଏକ ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ଗର୍ଭାଶୟ ଲାଇନ୍ରେ ଲଗାଇବା ମଧ୍ୟ ଅଧିକ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ କରିଥାଏ । ଗର୍ଭଧାରଣକୁ ଏଡାଇବା ପାଇଁ ସାଧାରଣତଃ ଏହି ବଟିକା ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, କିନ୍ତୁ ଏହା ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ସମୟ, ଭାରୀ ଅବଧି, PMS ଓ ଏଣ୍ଡୋମେଟ୍ରିଓସିସ୍ ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇପାରେ ।

ଇଣ୍ଟ୍ରାଟେରାଇନ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ ଆଇୟୁଡି Intrauterine System (IUD)

ଏହି କ୍ଷୁଦ୍ରଟି ଆକୃତିର ଉପକରଣ ଜଣେ ଦକ୍ଷ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଦ୍ୱାରା ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କ ଗର୍ଭାଶୟରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇଥାଏ ଓ ତମ୍ବା କିମ୍ବା ପ୍ରୋଜେଷ୍ଟେରନ୍ ହରମୋନ୍ ଧାରଣ କରିଥିବା ପଦାର୍ଥରେ ନିର୍ମିତ । ଏହା ଏକ ଓଲଟା, ଦୀର୍ଘ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ଗର୍ଭନିରୋଧକ ପ୍ରକାର, ଯାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ତିନି ରୁ ଦଶ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯେକୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ରହିପାରେ । ଗର୍ଭଧାରଣକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ, କେତେକ IUDରେ ହରମୋନ୍ ଥାଏ ଯାହା ଧୀରେ ଧୀରେ ମୁକ୍ତ ହୁଏ । ଯଦି ଅସୁରକ୍ଷିତ ସମ୍ପର୍କ ହେବାର ପାଞ୍ଚ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଦ୍ବାରା ଫିଟ୍ ହୁଏ, IUD ଏକ ଜରୁରୀକାଳୀନ ଗର୍ଭନିରୋଧକ ହୋଇପାରେ ।

ଗର୍ଭନିରୋଧକ ପ୍ରତିରୋପଣ: Contraception implant:

ହରମୋନ୍ ପ୍ରୋଜେଷ୍ଟେରନର ଏକ ସଂସ୍କରଣ ମୁକ୍ତ କରିବାକୁ ମହିଳାଙ୍କ ଉପର ବାହୁର ଚର୍ମ ତଳେ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର, ନମନୀୟ ବାଡି ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇଥାଏ । ହରମୋନ୍ ଡିମ୍ବାଣୁର ଏକ ଅଣ୍ଡା ମୁକ୍ତ କରିବାର କ୍ଷମତାକୁ ପ୍ରତିବନ୍ଧିତ କରେ ଓ ଗର୍ଭାଶୟ ଶ୍ବାସକୁ ମୋଟା କରିଦିଏ, ଶୁକ୍ରାଣୁ ଗର୍ଭରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା କଷ୍ଟକର କରିଥାଏ । ପ୍ରତିରୋପଣର ସନ୍ନିବେଶରେ ବାଡିକୁ ଫିଟ୍ ଓ ଅପସାରଣ କରିବା ପାଇଁ ସ୍ଥାନୀୟ ଆନାସ୍ଥେସିଆ ବ୍ୟବହାର କରି ଏକ ଛୋଟ ପ୍ରଣାଳୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଓ ଏହାକୁ ପ୍ରତି ତିନି ବର୍ଷରେ ନବୀକରଣ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

'ପ୍ରଭାତ ପରେ' ବଟିକା The 'Morning After' pill

ଯଦି ଗର୍ଭନିରୋଧକ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇନଥିଲା କିମ୍ବା ଯୌନ ସମୟରେ କଣ୍ଡୋମ ଛଣ୍ଡି ଯାଇଥାନ୍ତା, ତେବେ “ପ୍ରଭାତ ପରେ” ବଟିକା, ଯାହାକୁ “ଗର୍ଭନିରୋଧକ ବଟିକା” କୁହାଯାଏ, ଯୌନ ସମ୍ପର୍କ ପରେ ଗର୍ଭଧାରଣକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ । ଏହାକୁ ବାରମ୍ବାର The 'Morning After' pill ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିବାବେଳେ, ଅସୁରକ୍ଷିତ ସମ୍ପର୍କ ପରେ ଏହା ପାଞ୍ଚ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିପାରେ । ସମ୍ପର୍କର ପ୍ରଥମ ତିନି ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ନିଆଗଲେ ଏହା ଅଧିକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ । ଯୌନ ସମ୍ପର୍କର ପ୍ରଥମ ତିନି ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଯେତେବେଳେ ଏହା ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ଏହା ପ୍ରାୟ ୮୫ ପ୍ରତିଶତ ପ୍ରତୀକ୍ଷିତ ଗର୍ଭଧାରଣକୁ ରୋକିଥାଏ, କିନ୍ତୁ ନିୟମିତ ବ୍ୟବହୃତ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ଓ କେବଳ ଜରୁରୀକାଳୀନ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ କରାଯିବା ଉଚିତ୍ ।

ଗର୍ଭନିରୋଧକ ରିଙ୍ଗ Contraceptive ring

ଏହି କୌଶଳରେ ଏକ ନମନୀୟ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ରିଙ୍ଗ ରହିଥାଏ ଯାହା କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ହରମୋନ୍ ମୁକ୍ତ କରିଥାଏ ଓ ଯୋନୀରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇଥାଏ । ଏହା ତିନି ସପ୍ତାହ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥାଏ, ତା ପରେ ଆପଣ ଏହାକୁ ଅପସାରଣ କରନ୍ତି, ଏକ ସପ୍ତାହ ପାଇଁ ବିଶ୍ରାମ କରନ୍ତି ଓ ଏହାକୁ ବଦଳାନ୍ତି । ରିଙ୍ଗ ଇଷ୍ଟ୍ରୋଜେନ୍ ଓ ପ୍ରୋଜେଷ୍ଟେରନ୍ ହରମୋନ୍ ନିର୍ଗତ କରେ । ମୌଖିକ ଗର୍ଭନିରୋଧକ ବଟିକା ମିଶ୍ରଣରେ ମିଳୁଥିବା ସମାନ ହରମୋନ୍, ଯଦିଓ କମ୍ ମାତ୍ରାରେ ରହିଥାଏ ।

ଡାଏଫ୍ରାଗମ୍ Diaphragm

ଏହା ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର, ନରମ ସିଲିକନ୍ ଯାହା ଶୁକ୍ରାଣୁକୁ ଗର୍ଭାଶୟରେ ପ୍ରବେଶ ନକରିବା ପାଇଁ ଯୋନୀରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇଥାଏ । ଏହା, କଣ୍ଡୋମ ପରି, ପୁରୁଷର ଶୁକ୍ରାଣୁ ଓ ସ୍ତ୍ରୀର ଶୁକ୍ରାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଶାରୀରିକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସୃଷ୍ଟି କରେ । ସମ୍ପର୍କ ପରେ, ଡାଏଫ୍ରାଗମ୍ ଅତି କମରେ ଛଅ ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଛଅ ଘଣ୍ଟା ପରେ ଏହାକୁ ହଟାଇବା ଓ ସଫା କରିବା ଜରୁରୀ, କିନ୍ତୁ ସମ୍ପର୍କର ୨୪ ଘଣ୍ଟା ପରେ ନୁହେଁ ।

ନିରୂପଣ Sterilisation

ଷ୍ଟେରିଲାଇଜେସନ୍ ହେଉଛି ଶରୀରର ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ହଟାଇବା । ଏହା ଏକ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ, କିମ୍ବା ବରଂ ସ୍ଥାୟୀ, ଗର୍ଭନିରୋଧକ ବିକଳ୍ପ, ଯେଉଁମାନେ ନିଶ୍ଚିତ ଯେ ସେମାନେ କେବେବି ସନ୍ତାନ ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏକ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ସାଧାରଣ ଆନାସ୍ଥେସିଆ ଅଧୀନରେ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା କରାଯାଇଥାଏ ।